آزمایش قند خون _ تمام آنچیزی که در مورد آزمایش قند خون یا تست دیابت باید بدانید .

قند خون یا گلوکز ، قند اصلی موجود در خون است، از غذایی که می‌خورید به دست می‌آید و منبع اصلی انرژی بدن است. خون، گلوکز را به تمام سلول‌ های بدن می‌برد تا از آن برای انرژی مورد نیاز بدن استفاده کند. در افراد دیابتی این فرایند به درستی انجام نمی‌پذیرد و در همین راستا آزمایش قند خون اطلاعات مفیدی را برای مدیریت دیابت ارائه می‌دهد. همچنین در موارد زیر نیز کمک کننده است:

• بررسی تأثیر داروهای دیابت بر سطح قند خون
• شناسایی سطوح قند خون بالا یا پایین، که بدین ترتیب مشخص می‌شود قند خون فرد در محدوده نرمال هست یا خیر.
• تأثیر رژیم غذایی و ورزش بر سطح قند خون
• تأثیر عوامل دیگر، مانند بیماری یا استرس، بر سطح قند خون

سطح گلوکز خون چیست ؟

اگر دیابت دارید، کنترل سطح گلوکز خون شما بخش مهمی از کنترل وضعیت سلامت شما است. به این دلیل که سطح قند خون بالا می‌تواند عوارض طولانی مدت ایجاد کند.

وقتی دیابت دارید، بدن شما نمی‌تواند قند را از خون به سلول‌ها برساند یا به مقدار کافی انسولین بسازد. این امر باعث افزایش سطح قند خون یا گلوکز می‌شود. کربوهیدرات‌های موجود در غذا باعث می‌شود سطح قند خون بعد از خوردن غذا افزایش یابد.

وقتی غذاهای حاوی کربوهیدرات مانند نان، سیب زمینی و میوه می‌خورید، طی فرآیند هضم، به قند تبدیل می‌شود. زمانی که غذا می‌خورید، غذا از مری به سمت معده می‌رود. در آنجا اسیدها و آنزیم‌های موجود در معده، غذا را به قطعات ریز تبدیل می‌کنند. در طی این فرآیند، گلوکز آزاد شده و به سمت روده‌ها حرکت می‌کند، یعنی جایی که جذب مواد صورت می‌گیرد. پس از جذب، به جریان خون وارد می‌شود. هنگامی که انسولین (هورمونی که توسط پانکراس تولید می‌شود) وارد خون می‌شود، به گلوکز کمک می‌کند تا به سلول‌های شما انتقال یابد. در اصل انسولین هورمونی است که گلوکز را از خون شما برای انرژی و ذخیره به سلول‌ها منتقل می‌کند.

انسولین به عنوان یک “پل” عمل می‌کند و به قند اجازه می‌دهد از خون به داخل سلول برود. هنگامی که سلول از قند برای انرژی مورد نیاز خود استفاده می‌کند، سطح قند خون کاهش می‌یابد. افراد مبتلا به دیابت سطح گلوکز خونشان بالاتر از حد طبیعی است و به این دلیل است که انسولین کافی برای انتقال آن ندارند یا سلول‌هایشان آنطور که باید به انسولین پاسخ نمی‌دهند.

افزایش دراز مدت سطح گلوکز خون، موجب آسیب بسیاری از بافت‌ها و بویژه رگ های خونی آنها می‌گردد و همین ممکن است به نتایجی چون حمله قلبی ، سکته مغزی، بیماری‌های کلیوی گردد.

بیشتر بخوانید : آزمایش ناشتا یا ناشتا بودن قبل از آزمایش یعنی چه و در کدام آزمایش ها نیاز به ناشتایی است ؟

چه زمانی سطح گلوکز خون را بسنجیم؟

با پزشک خود در مورد بهترین زمان برای بررسی قند خون خود صحبت کنید. زمان‌های بهینه برای آزمایش قند خون برای هر فرد متفاوت است. اندازه‌گیری مرتب میزان قند خون، بهترین روش برای اطلاع از میزان قند خون (برای غربالگری بیماری‌هایی مانند: پیش دیابت، دیابت، دیابت نوع یک و دو و دیابت بارداری و …) است و می‌توان با تشخیص به موقع از عوارض بعدی پیشگیری و در صورت نیاز، درمان به موقع انجام گیرد.

بیشتر بخوانید: آزمایشگاه تشخیص طبی در اصفهان

قند خون خود را مرتب پایش کنید.

پایش قند خون به دو صورت انجام می‌شود:

۱. پایش توسط خود شخص

در این حالت میزان قند خون فرد با کمک یکی از دستگاه‌های خانگی سنجش قند خون، مورد سجش قرار می‌گیرد، در این روش میزان قند خون موجود در پلاسما اندازه‌گیری شده و نمایانگر میزان قند خون در کوتاه مدت است. به طور کلی، آزمایش قند خون با دستگاه خانگی به این صورت است:

دست‌های خود را خوب بشویید و خشک کنید. (غذا و سایر مواد ممکن است روی نتیجه تست تاثیر بگذارد.) یک نوار تست را از داخل قوطی حاوی نوار تست خارج کنید و آن را درون دستگاه قرار دهید، سپس سوزن (لانست)ر ا داخل قلم نگهدارنده سوزن قرار داده و با توجه به ضخامت پوست محل نمونه گیری، درجه صحیح را انتخاب کنید و سپس شاسی انتهای قلم را کشیده و آن را آماده شلیک کنید، کنار نوک انگشت خود را به کمک قلم و سوزن سوراخ کنید. لبه نوار تست را نزدیک قطره خون ببرید، دستگاه بطور خودکار بعد از چند ثانیه سطح قند خون شما را روی صفحه نمایش می‌دهد.

۲. پایش توسط پزشک یا پرسنل آزمایشگاه

برای انجام آزمایش گلوکز ناشتا یا FBG  حداقل نیاز به ۸ ساعت ناشتا بودن است.

تفسیر نتیجه آزمایش قند خون به شرح است:

نرمال: 99 میلی گرم در دسی لیتر یا کمتر

پیش دیابت: 100 تا 125 میلی گرم در دسی لیتر

دیابت: 126 میلی گرم در دسی لیتر یا بالاتر

تست تحمل گلوکز ۲ ساعته: برای انجام این تست بعد از آزمایش قند خون ناشتا، به فرد نوشیدنی حاوی ۷۵ گرم گلوکز داده می‌شود و ۲ ساعت بعد از آن، نمونه‌گیری انجام می‌شود. نتیجه آن نیز به این ترتیب تفسیر می‌شود:

نرمال: کمتر از 140 میلی گرم در دسی لیتر

پیش دیابت: 140 تا 200 میلی گرم در دسی لیتر

دیابت: بالاتر از 200 میلی گرم در دسی لیتر

نوع دیگری از آزمایش قند خون، سنجش هموگلوبین خون است که متوسط میزان قند خون را در دو تا سه ماه اخیر نشان می‌دهد. برای افراد مبتلا به دیابت میزان هموگلوبین باید کمتر از ۷ باشد. تحقیقات نشان داده است که هر چه نتیجه آزمایش هموگلوبین به عدد ۷ نزدیک‌تر باشد احتمال ابتلا فرد به عوارض و مشکلات دیابت نظیر ناراحتی‌های بینایی، کلیوی و اعصاب کمتر است. نتیجه آزمایش هموگلوبین   با اندازه‌گیری قند خون روزانه در افرادی که قند خون آنها بالاست، مرتبط است. اما در افرادیکه نتیجه آزمایش هموگلوبین آنها کمتر از ۷ باشد، قند خون روزانه‌شان (قبل از غذا) در طول سه ماه گذشته بندرت بالای ۱۵۰ میلی‌گرم در سی لیتر خواهد بود و از سوی دیگر حداقل قند خون آنها کمتر از ۶۰ تا ۷۰ میلی‌گرم در سی لیتر نخواهد بود.

غربالگری دیابت بارداری: در این نوع از آزمایش قند خون، نمونه بعد از نوشیدن 50 گرم گلوکز گرفته می‌شود و نتیجه آن به این شرح است:

نرمال: کمتر از 140 میلی گرم در دسی لیتر

غیرطبیعی: 140 میلی گرم در دسی لیتر و بالاتر که نیازمند آزمایشات بعدی است

جهت انجام آزمایش پی سی آر در منزل کلیک کنید

برخی از زمان‌های پیشنهادی جهت آزمایش قند خون عبارتند از:

• آزمایش قند خون ناشتا: بعد از بیدار شدن از خواب و ناشتایی به مدت ۸ تا ۱۲ ساعت
• قبل و بعد از وعده ی غذایی، جهت بررسی تأثیر این وعده غذایی بر قند خون شما
• قبل از هر وعده غذایی
• برای اینکه بدانید چه مقدار انسولین باید قبل از خواب یا در طول روز تزریق شود.

جدولی از نتایج بدست آمده از آزمایش قند خون خود را در اختیار پزشک قرار دهید تا بتواند با بررسی آن، در صورت نیاز تغییراتی در درمان شما ایجاد کند.

انواع مختلف دیابت عبارتند از:

دیابت نوع 1: زمانی است که بدن تولید انسولین را متوقف می‌کند.

دیابت نوع 2: معمولاً ترکیبی از عدم تولید انسولین کافی در لوزالمعده و عدم استفاده صحیح سلول‌ها از انسولین است که به آن مقاومت به انسولین می‌گویند.

پیش دیابت: معمولاً زمانی است که سلول‌ها به خوبی از انسولین استفاده نمی‌کنند.

دیابت بارداری: برخی از خانم‌ها در دوران بارداری به دیابت مبتلا می‌شوند، یعنی سطح قند خون آنان افزایش پیدا می‌کند. درصورت عدم درمان، این امر موجب می‌شود این مادران نوزادان بزرگ و احتمالا با قند خون پایین به دنیا آورند.

انجمن دیابت آمریکا (ADA) به طور کلی نتایج تست قند خون را اینگونه توصیه می‌کند:

آزمایش FBS: بین 80 تا 130 (mg/dL)

دو ساعت بعد از غذا: کمتر از 180 mg/dL

آزمایش قند خون چه زمانی درخواست می‌شود؟

• فرد چاق یا دارای اضافه وزن باشد
• یکی از وابستگان درجه یک مبتلا به دیابت باشد
• دارای فشار خون بالا یا مصرف داروهای فشار خون
• در آزمایشات قبلی، سطح قند خون بالاتر از حد نرمال بوده
• سابقه تولد نوزاد بزرگ و دیابت بارداری

از علایم کاهش قند خون می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• لرزش
• گرسنگی
• تعریق
• گیجی
• ضعف
• تحریک پذیری
• ضربان قلب سریع

در این مواقع از غذاهای نشاسته‌ای سریع‌الاثر مثل چند حبه قند، چند تکه میوه خشک شده و نوشیدنی‌ها باید استفاده کرد.

علائم افزایش قند خون:

• افزایش تشنگی که همراه با تکرر ادرار است
• تاری دید
• زخم‌هایی که دیر بهبود می‌یابد
• خستگی

افراد مبتلا به دیابت که جهت درمان و کنترل بیماری خود از قرص‌های پایین آورنده قند خون استفاده می‌کنند، گاهاً دچار کاهش غیرعادی کاهش قند خونشان می‌شوند. در این حالت مقدار قند خون به پایین‌تر از 60 میلیگرم می‌رسد. شایع‌ترین علت، بی‌نظمی در ساعات غذا یا فراموش کردن یکی از نوبت‌های غذایی است.

در آخر اگر مایل هستید آزمایش قند خون خود را در منزل و بدون مراجعه حضوری به آزمایشگاه انجام دهید، کافی است با مراجعه به سایت آزمایشگاه دکتر شریفی بهترین آزمایشگاه در اصفهان و تکمیل فرم مربوط به نمونه گیری در منزل در اصفهان نسبت به انجام آزمایش درخواستی شما، با رعایت تمام پروتکل های بهداشتی اقدام خواهد شد.

منابع

https://www.cdc.gov/diabetes/managing/managing-blood-sugar/a1c.html

https://medlineplus.gov/bloodsugar/

https://www.healthline.com/health/type-2-diabetes/understanding-glucose-levels/

https://www.webmd.com/diabetes/glucose-diabetes/

https://www.goums.ac.ir/content/