علائم بالینی:
– افراد با سیستم ایمنی نرمال
علایم بالینی و شدت این علایم به کارآمدی سیستم ایمنی و وضعیت تغذیه میزبان بستگی دارد. در افرادباسیستم ایمنی نرمال شیوع بیماری اسپورادیک بوده و می تواند هم کودکان و هم بزرگسالان را در کشورهای توسعه یافته و توسعه نیافته درگیر نماید. همچنین عفونت در دامداران، مسافران، مردان همجنس باز و افراد در ارتباط با بیماران مبتلا به کریپتوسپوریدیوزیس (مانند پرسنل بیمارستان) گزارش شده است. علایم کریپتوسپوریدیوزیس در افراد با سیستم ایمنی کارآمد به سه شکل؛ بدون علامت (ناقلین بدون علامت)، اسهال حاد و اسهال پایدار می باشد. اما معمولا اسهال حاد و خود محدود شونده می باشد. علایم ظاهری مانند بی اشتهایی، درد شکم، بیقراری و خستگی، استفراغ و کرامپ شکمی می باشد. بیش از نصف بیماران دارای علایمی چون کاهش وزن، تهوع، نفغ شکم، تب خفیف، لرز، عرق، سردرد و درد عضلات می باشند. مشخصه عفونت اسهال است و مشخصه اسهال کریپتوسپوریدیایی آبکی، حجیم، بدبو و بعضا انفجاری بوده و معمولا 6 تا 14 روز طول می کشد. در موارد نادری اسهال ماه ها طول می کشد (تا 4 ماه). خلاصه ای از علایم بالینی در جدول آمده است.
– افراد دچار ناکارآمدی سیستم ایمنی
در افراد دچار ناکارآمدی سیستم ایمنی این عفونت چهاربرابر افراد عادی گزارش شده است. در کشورهای عقب مانده ماراسموس و سایر اشکال سوء تغذیه و در کشورهای توسعه یافته ایدز، داروهای سرکوب کننده ایمنی بدنبال پیوند عضو، همودیالیز و درمان با داروهای ضد سرطان از علل اصلی زمینه ای برای ابتلا به این عفونت می باشد. در افراد HIV+ مخصوصا افرادی که تعداد CD4 آنها کم بوده و به روابط جنسی پرخطر دست میزنند . نقص های اولیه سیستم ایمنی مانند؛ نقص های ایمنی ترکیبی، نقص های آنتی بادی و نقص در تعداد فاگوسیتها نیز افراد را مستعد ابتلا به این عفونت می کنند.
اسهال در افراد با نقص ایمنی هومورال یا سلولار شدیدتر می باشد (تا 17 لیتر دفع مدفوع روزانه). در افراد مبتلا به ایدز اسهال شدید و برق آسا یا شبه وبایی می باشد. همچنین عفونت های بدون علامت، گذرا، حاد و خودمحدود شونده نیز در این افراد دیده می شود اما در این افراد کریپتوسپوریدیوزیس مداوم و با مرگ و میر بالا بیشتر دیده می شود.
تطاهرات بالینی کریپتوسپوریدیوزیس، اقتباس ازCryptosporidium and cryptosporidiosis, 2008
درمان :
اکثر عفونت های کریپتوسپوریدیوم خود محدود شونده هستند و نیازی به درمان ضد انگلی ندارند. جبران آب و الکترولیت های از دست رفته از طریق خوراکی یا تزریقی مخصوصا در کودکان ضروری است. در افراد دچار اختلال ایمنی موثرترین روش درمان بیماری زمینه ای (اختلال ایمنی) می باشد. در سالهای اخیر استفاده از داروهای ضد HIV باعث کنترل ایدز و نهایتا قطع اسهال و دفع اواوسیست و کنترل کریپتوسپوریدیوزیس شده است. داروهای ضد انگلی زیادی مانند؛ اسپیرامایسین، فورازولیدون و آلفا دی-فلواورومتیل اورنیتین (DFMO) در مقالات موثر گزارش شده اند اما در عمل چندان تاثیری نداشته اند. نتایج درمان با پارمومایسین امیدوار کننده بوده است. درمان نگه دارنده با پارمومایسین در افراد مبتلا به ایدز از عود کریپتوسپوریدیوزیس جلوگیری نموده است. نیتازوکساناید نیز تاثیر مطلوبی داشته است. تجویز همزمان نیتازوکساناید همراه ریفامپین و آزیترومایسین اثرات رضایت بخش تری داشته است. در افراد مبتلا به ایدز کلستروم ایمن گاوی (BIC) نجوشیده اثرات خوبی در این بیماران داشته و باعث قطع اسهال در آنها شده است.
پیشگیری و کنترل :
مدفوع فرد مبتلا به کریپتوسپوریدیوزیس آلوده کننده است و چنانکه حدس آلودگی در فرد بستری زده شود باید اقدامات پیشگیری از انتقال صورت گیرد. این پیشگیری در بخش های درمان با داروهای ضد سرطان و پیوند عضو باید بیشتر جدی گرفته شود. افراد با ایمنی ناکارآمد مانند افراد مبتلا به ایدز بایستی از شنا در استخرهای عمومی اجتناب نمایند و آب آشامیدنی خود را قبل از مصرف 1 تا 3 دقیقه بجوشانند. اواوسیستها در مقابل مواد ضد عفونی کننده زیادی مقاومند اما در اثر پاستوریزاسیون با حرارت بالا، جوشاندن و انجماد با دمای پایین از بین می روند. واکسن مناسبی برای ایمن سازی انسان در دسترس عموم نیست اما تحقیقات برای ساخت واکسنی با استفاده از آنتی ژنهای سطحی انگل برای گاو انجام شده است.
