مدت زمان زنده ماندن عوامل عفونی مهم در محیط بیرون

[vc_row][vc_column][cz_gap][/vc_column][/vc_row][vc_row css=”.vc_custom_1588166447734{margin-right: 5% !important;margin-left: 5% !important;}”][vc_column][vc_column_text]

انتقال عوامل مهم عفونی و مدت زمان زنده ماندن آنها در محیط بیرون از بدن

ایدز

ویروس نقص سیستم ایمنی انسان یا HIV با توجه به ساختاری که دارد نمی تواند به مدت طولانی در خارج از بدن میزبان زنده بماند و این زمان بستگی به غلظت و تعداد ویروس موجود در آن نمونه دارد. با این حال مطالعات روی نمونه هایی با غلظت بسیار بالای ویروس نشان داده است که با خشک شدن نمونه مقدار ویروس 90 تا 99 درصد کاهش یافته است. ویروس ایدز یک ویروس دارا RNA است و از آنزیم نسخه بردار معکوس براى تبدیل RNA خود به DNA استفاده مى‌کند. این روند باعث مى‌شود که احتمال بیشترى براى موتاسیون (جهش) در ویروس نسبت به ویروس هاى دارای DNA وجود داشته باشد. ویروس تقریبا در تمام ترشحات بدن وجود دارد ولی به طور عمده در خون، مایع منی، ترشحات واژینال و شیر مادر يافت شده است.

ویروس HIV از طرق زیر منتقل می شود :

1- تزریق خون آلوده، مثل تزریق خون، استفاده از سرسوزن مشترک، برخورد اتفاقی سرسوزن آلوده به بدن
2- تماس جنسی با شخص آلوده، به طوری که « دهان ، واژن ، آلت مردانه یا مقعد فرد با ترشحات آلوده تماس پیدا کند.
2- انتقال از مادر آلوده به فرزند، قبل، حین یا بعد از تولد.
احتمال انتقال ویروس ایدز در صورت آسیب پوستی (زخم) یا ابتلای فرد به دیگر بیماریهای منتقله از راه جنسی (سیفلیس، سوزاک و … ) بیشتر خواهد بود. انتقال از طریف تماس غیر جنسی، عطسه، سرفه ، نیش حشرات صورت نخواهد گرفت. ایدز در محیط اداره و یا در بخشهای مختلف اجتماع فعالیت های روزانه همچون دست دادن یا روبوسی کردن و یا در آغوش گرفتن و یا از نزدیک حرف زدن و نیز از طریق حمام و استخر و … منتقل نمی شود. همسران افراد آلوده به ویروس ایدز باید در مسایل جنسی دقت مضاعفی به خرج دهند چرا که این خطر بیشتر آنها را تهدید می کند. با استفاده از کاندوم خطر انتقال بسیار کاهش پیدا میکند. انتقال ایدز از طریق نیش پشه کاملا معلوم نیست ولی خوشبختانه ساختمان بدن پشه به گونه ایی است که حشره به خاطر مکیدن هیچگاه خون را به بدن طرف وارد نمی کند تنها خون را می مکد بنابرین بصورت تئوریک حشرات قادر نخواهند بود ویروس را منتقل کنند اما این امر بطور قطع مشخص نشده است. ظرف مشترک و فنحان مشترک باعث انتقال نشده ولی وسایل مشترکی مانند مسواک و برس و ماشین ریش تراش و … می توانند بیماری را منتقل کنند چرا که گاهی به علت بیماری در دهان احتمال خونریزی وجود دارد و یا به علت نوک تیز برس و یا شانه موجب جراحت پوست شده و به مقدار کمی خون آغشته شوند و همین مقدار اندک برای انتقال کافی خواهد بود .
در شرایط مطلوب و صحیح استفاده از کاندوم، باز هم خطر ابتلا وجود دارد. خطر ابتلا علاوه بر میزان تراکم ویروس در فرد مبتلا به توع تماس جنسی نیز بستگی دارد. بزاق به تنهایی آلوده کننده نیست مگر با خون آغشته شود. اگر خون فرد آلوده به چشم پاشیده شود باعث انتقال ویروس می شود. معمولا به خانم های آلوده به HIV توصیه می شود که حامله نشوند و در صورت حاملگی به آن خاتمه دهند، ولی در صورت ادامه حاملگی می توان از داروهای ضد ویروس در مادر استفاده کرد که با درصد بالایی از ابتلاء جنین پیش گیری می کند. ضمنا چون بیشترین زمان ابتلا حین زایمان و در اثر شیردادن اتفاق می افتد، لذا اگر شرایط موجود باشد ترجیحا خانم حامله و HIV مثبت بهتر است سزارین شود از شیردادن به نوزاد خودداری کند. شیر مادر حاوی مقادیری از ویروس ایدز است که در موقع شیر دادن مادر مبتلا به کودک خطر انتقال وجود دارد. درصد ابتلای فرزند از مادر به تراکم ویروسی و مرحله بیماری او بستگی دارد، لذا میزان آلودگی ۱۰۰ درصد نیست و رقم بین ۲۵ تا ۴۵ درصد را بیشتر ذکر می کنند.
استفاده مشترک از اپی لیدی یا ماشین اصلاح، حجامت، طبی سوزنی و سوراخ کردن گوش یا هر وسیله ایی که به خون آغشته شود و سپس توسط شخص دیگری مورد استفاده قرار می گیرد و با زخم و یا مایعات بدنی فرد دیگر در تماس باشد می تواند آلوده کننده باشد.
نحوه استریل کردن لوازم آلوده به خون: در ابتدا باید آنرا شست و خشک کرد و سپس در محلول ضد عفونی مورد قبول نیم ساعت غوطه ور کرد و سپس در فور یا اتوکلاو استریل نمود. این اقدام برای وسایلی است که در پزشکی و دندان پزشکی استفاده می شوند، ضروری است .
این ویروس در خارج از بدن و در اثر عوامل گرما یا خشکی محیط خیلی زود از بین می رود. گزارشات محدودی در مورد پایدار بودن در لخته خون به مدت ۶ روز وجود دارد و البته بسته به نوع ویروس متغیر است، ولی به طور کلی وسایل آلوده به خون حتما باید شسته و استریل شود و یا یکبار مصرف باشند. بطور عموم طبیعت شکننده ویروس, مانع از آن می شود که مدت زمان زیادی در مجاورت هوای آزاد زنده بماند. تنها مطالعات محدودی بر روی بقای HIV در بیرون از بدن تحت شرایط علمی کنترل شده موجود در آزمایشگاه انجام شده است. گزارش شده است که سرمای شدید ویروس را از بین نمیبرد اما در دمای ۶۰ درجه و یا بالاتر از بین می رود. گزارشاتی وجود دارد که بیان کننده این موضوع است که این ویروس می تواند هرازگاهی در خون خشک شده در دمای اتاق به مدت بیش از ۶ روز زنده بماند.

ویروس ایدز به مقادیر عفونی در موارد زیر وجود دارد:

خون و محصولات خونی
منی
ترشحات واژن و یا گردن رحمی
شیر پستان
مقادیر زیادیHIV در گزینه های زیر وجود دارد:
مایع آمنیوتیک
مایع مغزی نخاعی
مایع سینوویال (مفصلی) در اطراف مفاصل

ویروس در مقادیر بسیار ناچیز در موارد زیر وجود دارد:

بزاق (فقط در تعداد معدودی از افراد و در مقادیر بسیار ناچیز یافت شده است.
اشک
مایع تاولی
و در موادر زیر وجود ندارد.
ادرار
دفوع
استفراغ
عرق

برای شناخت کامل ویروس HIV  و آزمایش ایدز به لینک این مقاله مراجعه کنید.

هپاتیت های ویروسی

هپاتیت A :

این نوع هپاتیت توسط یک ویروس شدیدا مسری ایجاد می شود و از طریق تماس های نزدیک قابل انتقال است. عمده ترین
انتقال آن از طریق دهانی- مدفوعی بوده و در مناطقی که سطح بهداشتی پائین است و پس از توالت دستها با آب و صابون شسته نمی شود این ویروس به راحتی انتقال می یابد. همچنین از طریق آب, غذاها و شیر آلوده و همچنین در اثر خوردن صدف و گوشت نپخته ماهی نیز انتقال می یابد. در زمانی که علائم بیماری و زردی بروز کرد فرد فقط باید استراحت کند تا ویروس توسط دفاع سیستم ایمنی بدن مهار شود و به تدریج التهاب کبدی به وضعیت سابق برگردد. نکته قابل ذکر این است که هپاتیت A به هیچ نوع درمان دارویی احتیاج ندارد.

هپاتیت B :

ابتلا به این نوع هپاتیت عوارض بی شماری دارد. از این رو اهمیت شناخت آن بسیار بالاست. راههای انتقال این ویروس عبارتند از:
1- مادر به جنین : به ویژه اگر مادر در ماه سوم بارداری آلوده شده باشد احتمال انتقال بیماری به جنین بسیار بالا است.
2- تماس جنسی : از راه خون, استفاده از سرنگ مشترک در معتادان تزریقی و یا فرو رفتن سوزن آلوده به ویروس به طور اتفاقی در پوست افراد سالم و استفاده از تیغ های آلوده است.
3- ترشحات بدن : از جمله بزاق ,مدفوع, صفرا, اشک و مایع منی به عنوان یکی از منابع انتقال ویروس مطرح هستند .
بعد از آلوده شدن به ویروس هپاتیتBسه مشکل بالینی رخ می دهد.
در مواردی علائم دیده نمی شود و در موارد دیگر علایمی مانند هپاتیت A به صورت حاد یعنی ضعف, بی اشتهایی و زردی پیش رونده بروز می کند. و در نهایت در تعدادی از بیماران ویروس در بدن باقی مانده و اشکال مزمن بیماری اتفاق می افتد که گاهی باعث ایجاد سرطان در کبد می شود. گاهی با بروز علائم هپاتیت حاد, زردی آنقدر زیاد می شود که روی عملکرد طبیعی مغز تاثیر گذاشته و باعث علائم خواب آلودگی و عدم هوشیاری می شود و به علت تخریب سلولهای کبدی زمان انعقاد خون به شدت طولانی می شود و خونریزی های مختلف در نواحی متفاوت بدن مثل خونریزی لثه, مخاطها و پوست اتفاق می افتد که وضعیت بیمار بسیار خطرناک و مرگبار می شود. . هپاتیت B پس از بیماری‌های مالاریا و سل شایع‌ترین بیماری مسری عفونی جهان است.
ویروس هپاتیت B در افراد بدون علامت, که به صورت مزمن و طولانی ویروس را در خون خود حمل می کنند از راههای گفته شده به افراد سالم انتفال می یابد. نکته مهم آن است که درمان خاصی برای این بیماری هنوز کشف نشده است و ابتلا به این نوع از بیماری ویروسی مرگبار است. گزارش شده است که ويروس هپاتيت B تا 7 روز در محيط آلوده کننده باقی مي ماند.

هپاتیت C :

راه انتقال این نوع ویروس اکثرا به وسیله تزریق است. این بیماری غالبا در گیرندگان خون و فراورده های خونی و معتادان تزریقی بروز می کند. پیشگیری از این نوع از هپاتیت این است که معتادان تزریقی از روش دیگری برای استفاده از مواد مخدر استفاده کنند. قانونمندی و عدم تجاوز به حریم خانواده و فعالیتهای جنسی سالم نیز از راههای پیشگیری است.
هپاتیت C از راه‌های زیر منتقل نمی‌شود:
۱. دست دادن و بوسیدن فرد آلوده
۲. آشپزی کردن و در یک مکان غذا خوردن
۳. معاشرت معمول در محل کار و منزل
۴. در آغوش گرفتن مبتلایان
۵. از راه هوا
۶. شنا کردن در یک استخر
ویروس هپاتیت C در محیط خارج از بدن و درون خون خشک شده نیز تا سه ماه آلوده کننده باقی می‌ماند. ولی با جوشاندن در ۱۰۰ درجه سانتی‌گراد به مدت ۵ دقیقه از بین می‌رود. این ویروس در آب تا 3 هفته و در سر سوزن سرنگ تا 63 روز آلوده کننده است.

هپاتیت D :

فقط در بیمارانی که به صورت طولانی ناقل ویروس هپاتیت B هستند بروز می کند. علائم این بیماری مشابه سایر هپاتیت های ویروسی است؛ با این تفاوت که سیر شدیدی دارد و گاهی سبب تخریب کامل کبد و مرگ می شود. از آنجایی که در قرن حاضر ایدز و هپاتیت B دو بیماری لاعلاج هستند باید به آنها توجه بیشتری کرد. از این رو احتمال آلودگی به این ویروس بیشتر خواهد بود. اما نکته مهم اینجاست که اگر درمانی برای این دو بیماری نیست اما برای بیماری هپاتیت B واکسنهایی در سه نوبت وجود دارد که انسان را از این بیماری خطرناک مصون می سازد.

بیشتر بخوانید : آزمایش SGPT

وبا

وَبا بیماری است که از طریق آب توسط باکتری ویبریو کلرا ایجاد می‌شود. این بیماری در گذشته در ایران به نام مرگامرگی خوانده می‌شده ‌است. این باکتری با نوشیدن آب آلوده یا خوردن ماهی نپخته یا خوردن صدف‌ها وارد بدن می‌شود. در ایران بیشترین راه انتقال وبا، سبزی‌های آلوده‌است. سبزی‌هایی که در هنگام کاشته شدن با کود انسانی (پساب) تغذیه می‌شوند دارای بیشترین آلودگی هستند. وبا در طول تاریخ هفت بار همه‌گیری جهان‌گستر داشته‌است. در قرن نوزدهم چندین بار در اروپا همه‌گیر شد اما امروزه وبا بیشتر در کشورهای جهان سوم به علت وضعیت ناسالم و غیر بهداشتی آبهای آشامیدنی دیده می‌شود. این باکتری می تواند بصورت آزادزی در محیط و آب زندگی کرده و در زمانی که وارد بدن میزبان حساس شود ایجاد بیماری نماید.

سل

سل یک بیماری عفونی شایع، و در بسیاری از موارد مرگبار است. این بیماری توسط گونه‌های مختلف مایکوباکتریوم، به طور معمول مایکوباکتریوم توبرکلوزیس ایجاد می‌شود. سل به طور معمول به ریه‌ها را متاثر می سازد، اما بر قسمت‌های دیگر بدن نیز می‌تواند تأثیر گذار باشد. وقتی افرادی که عفونت سلی فعال دارند سرفه، عطسه، و یا بزاق خود را از طریق هوا منتقل می‌کنند سل از طریق هوا پخش می‌شود. اغلب عفونت‌ها بدون علامت و پنهان هستند. اما معمولاً از هر ده عفونت نهفته یک عفونت در نهایت پیشرفت کرده و به بیماری فعال تبدیل می‌شود. اگر سل درمان نشود، بیش از ۵۰٪ از افرادی که به آن آلوده می‌شوند را به کام مرگ می‌کشد. این باکتری در محیط روی مواد بیجان خشک تا ماهها زنده بماند. باکتری سل در مدفوع سوسک تا 8 هفته در خلط روی فرش تا 19 روز, روی چوب تا 88 روز، خاک 4 هفته و در محیط بیرون دور از نور مستقیم خورشید تا 74 روز زنده می ماند.

بیماریهای انگلی

اکثر انگها برای ادامه بقاء در محیط بیرون تخم، کیست و اووسیست های مقاوم تولید می کنند. اکثر انگلهای روده ای فرم مقاوم داشته که ماهها و حتی در بعضی موارد تا یک سال در محیط نامناسب بیرون و آب و غذا زنده می مانند و در صورت ورود به بدن میزبان ایجاد بیماری خواهند کرد. از این بین بعضی از انگلها مانند کریپتوسپوریدیوم اووسیستهای مقاوم به پروسه کلر زنی آب ایجاد می کند که به قدری اووسیستهای این انگل کوچک است که از فیلترهای تصفیه آب نیز عبور می کنند. جهت پیشگیری از ابتلا به این انگلها که بعضی از آنها مانند کیست هیداتیک, آمیب هیستولیتیکا, کرم استرونژیلوئیدس بسیار خطرناک هستند باید قبل از خوردن غذا مخصوصا زمانی که دست با خاک آلوده شده است دستها را بطور کامل با صابون شست. هر گونه میوه و سبزی مخصوصا آنهایی که با خاک مرتبط هستند بایستی به دقت با آب و مایع ظرفشویی شستشو داده شوند. عوامل و محلولهای ضد عفونی روی تخم کرمها و کیست تک یاخته ها اثری ندارد و تنها کاری که مایع ظرفشویی انجام می دهد این است که کشش سطحی آب را کم کرده و این امر باعث کنده شدن تخم و کیست انگلها از روی میوه و سبزی می شود. برای شستن سبزیهایی که بطور خام استفاده می شوند (مخصوصا کاهو و تره) در مصرف آب صرفه جویی نکنید.

بیشتر بخوانید : آزمایش کم خونی

استفاده از مطالب سایت فقط با ذکر منبع، نویسنده و لینک این صفحه امکانپذیر است
جمع آوری و ترجمه: دکتر رسول جعفری، گروه انگل شناسی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان

[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][cz_gap][/vc_column][/vc_row]