آزمایش کشت مدفوع

Stool Culture

آزمایش کشت مدفوع برای شناسایی باکتریهای سالمونلا و شیگلا در آزمایشگاه دکتر شریفی اصفهان

• شیگلا
• بیماریزایی شیگلا
• کشت و تشخیص شیگلا
• آنتی بیوگرام
• سالمونلا
• کشت سالمونلا
• آنتی بیوگرام

طبقه بندی شیگلا

باکتری شیگلا از خانواده اشریشیه (Escherichieae) است و دو جنس Escherichia و Shigella در این خانواده موجودند.اوایل به نظر نمی رسید که این دو باکتری با هم مرتبط باشند، چون از لحاظ خصوصیات ظاهری و رشد روی کشت های مختلف و خصوصیات بیوشیمیایی با یکدیگر تفاوت دارند.بعنوان مثال اE.coli لاکتوز را تخمیر کرده، اما شیگلاها لاکتوز را تخمیر نمی کنند و معمولاً ایکلای از نظر واکنشهای بیوشیمیایی در مقایسه با شیگلاها فعال تر می باشند ، یعنی شیگلاها فعالیت کمتری دارند.اما این دو جنس از نظر ژنتیکی کاملاً به یکدیگر مرتبط بوده و بر اساس مطالعات هیبریدیزاسیون دی ان آ ، چهار گونه شیگلا وایکلای در حقیقت یک گونه واحدی را تشکیل می دهند.از آنجاییکه گونه های Shigella قادر به ایجاد بیماری خاص بنام دیسانتری باسیلی می باشند و همچنین برای جداسازی ایکلای از شیگلا آنتی سرمهای اختصاصی وجود دارد ، گونه های شیگلا را در جنس جداگانه ای طبقه بندی می کنند.البته باید توجه داشت که تشخیص بعضی از سویه های E.coli از گونه های شیگلا مشکل است.زیرا بعضی از E.coli ها لاکتوز را دیر تخمیر می کنند ، بی حرکتند و از نظر واکنشهای بیوشیمیایی غیر فعال می باشند ، همچنین بعضی از شیگلاها مانند شیگلا فلکسنری می تواند از تخمیر گلوکز ، گاز تولید کنند.
طیف بیماریزایی E.coli وسیعتر از Shigella است و سویه های توکسیک E.coli می تواند بیماری اسهالی شبیه دیسانتری باسیلی ایجاد کنند که افتراق آنها از یکدیگر مشکل است و در بعضی موارد برای تشخیص قطعی به آزمایش های سرولوژیکی نیاز می باشد.

جنس شیگلا (Genus Shigella)

نام شیگلا برگرفته از نام میکروب شناس ژاپنی Kiyoshi shiga می باشد ، که اولین بار این ارگانیسم را در سال 1896 جدا نمود.گونه های شیگلا برعکس ایکلدی فلور طبیعی مجاری معدی روده ای نبوده و همه آنها عامل بیماری دیسانتری باسیلی می باشند.برعکس دیسانتری ایکلای با خون ، موکوس و چرک در مدفوع مشخص می شود.عفونتهای ناشی از شیگلاها از طریق کریرها (حاملین بیماری) گسترش می یابند و هیچ منبع حیوانی برای آنها وجود ندارد.عفونت شیگلا دیسانتری معمولاً نشانگر شرایط بهداشت محیطی نامناسب و همچنین بهداشت فردی ضعیف می باشد.

اپیدمیولوژی

اگرچه همه شیگلاها باعث ایجاد دیسانتری می شوند، اما گونه های مختلف در میزان مرگ و میر ، شدت بیماری و اپیدمیولوژی متفاوت اند.بیماری شیگلوز از عفونتهای شایع در سراسر دنیا است.در ایالات متحده ، شیگلا سونئی رایج ترین عامل بیماری دیسانتری است ، اما علائم بیماری ناشی از آن خفیف بوده و معمولاً بیماری خود محدود می باشد.در این کشور ، شیگلا دیسانتری کمترین عامل عفونت است.در کشورهای گرمسیری شیگلا فلکسنری ، بوئیدی و دیسانتری (غیر از تیپ 1).بصورت اندمیک (بومی) باقی مانده است و گهگاهی بصورت تک گیر اتفاق می افتد.شیگلا دیسانتری تیپ 1 (باسیل شیگا) می تواند اپیدمی های گسترده ای با میزان مرگ ومیر بالا ایجاد نماید.
بیماری شیگلوز از مسری ترین بیماریهای اسهال باکتریایی است.زیرا میزان کمی ارگانیسم برای ایجاد بیماری نیاز است و حدود 200 ارگانیسم زنده برای شروع بیماری در افراد سالم ، کافیست.سالانه بین 25000 تا 30000 مورد از این بیماری در ایالت متحده گزارش می شود.
میزبان طبیعی این ارگانیسم انسان است.راه انتقال بیماری ، مدفوعی- دهانی (Oral-Fecal) می باشد.انتقال غیر مستقیم از راه آب و غذا نیز امکان پذیر است.
رعایت بهداشت فردی ، نقش مهمی در جلوگیری از انتقال بیماری دارد.استفاده از آب و غذای بهداشتی موثرترین راههای پیشگیری مخصوصاً در مدارس و پرورشگاهها و محیط های عمومی می باشد.به نظر می رسد که بچه های کمتر از ده سال ، مخصوصاً بچه های یک ساله و زیر یک سال بیشتر در معرض بیماری هستند.
طیف بیماری شیگلوز از موارد بدون علائم و ضعیف تا موارد شدید متفاوت است.تب ، اسهال آبکی ، همراه با دردهای شکمی و دردهای عضلانی عمومی ، رایج ترین علائم اولیه بیماری شیگلوز است ، که 48-24 ساعت بعد از خوردن غذای آلوده ظاهر می شود.اثر انتروتوکسین روی سلولهای اپی تلیال روده ، باعث از دست رفتن آب و الکترولیت در بیماری می شود.بعد از 3-2 روز حرکات روده ای کم شده و مقدار مدفوع کاهش می یابد ، اما وجود خون قرمز روشن و موکوس و لکوسیت زیاد در مدفوع وشروع دردهای شکمی نشانه مرحله دیسانتریک بیماریست.زخم ناشی از این ارگانیسم به رکتوم و روده بزرگ محدود می شود ، اما در موارد شدید، قسمت انتهایی ایلئوم نیز ممکن است درگیر شود.در موارد بسیار نادری ، ممکن است عفونتهای خارج روده ای بصورت باکتریمی یا عفونت های مجاری ادراری و حتی تناسلی ایجاد شود.

کشت مدفوع

آزمایش باید بر روی مدفوع تازه انجام شود.نمونه ها باید در مرحله حاد بیماری و قبل از استفاده از آنتی بیوتیک جمع آوری شود ، و بعد از جمع آوری هرچه سریعتر کشت داده شوند.(حاکثر طی 2 ساعت) و در غیر این صورت یخچال گذاری شوند و یا به محیط نگهدارنده مناسب انتقال داده شوند.(حداکثر طی دو سال) و در غیر این صورت یخچال گذاری شود و یا به محیط نگهدارنده مناسب انتقال داده شود.بهترین محیط برای زنده ماندن شیگلاها محیط بافر گلیسرل فسفات (PH7) و همچنین محیط کری بلر می باشند.بخصوص اگر این محیط ها در یخچال یا فریزر نگهداری شوند.
جداسازی شیگلا از مدفوع معمولاً بوسیله کشت مستقیم بر روی محیطهای کشت انتخابی انجام می شود، البته می توان از محیطهای مغذی مایع مانند GN براث نیز استفاده نمود.نمونه مدفوع باید بر روی یک محیط با خصوصیات مهار کنندگی پایین مثل مک کانکی یا EMB آگار و یک محیط انتخابی با قدرت مهار کنندگی زیاد مثل هکتون انتریک HE یا XLD آگار کشت داده شود.بعد از یک شبانه روز اتوگذاری در –c37 کلنی های لاکتوز منفی را برای انجام آزمایشات بیوشیمیایی انتخاب می کنیم.کلنی های شیگلا روی محیط مک کانکی بی رنگ و روی محیط XLD صورتی شفاف یا قرمز و روی محیط HE بصورت کلنی های سبز رنگ مشاهده میشود.تشخیص بیوشیمیایی باید همراه با واکنش آگلوتیناسیون و با استفاده از آنتی سرمهای اختصاصی انجام شود.
* استفاده از محیط SS به دلیل مهار رشد برخی از گونه های شیگلا مانند شیگلا دیسانتری تایپ1 به هیچ وجه توصیه نمی شود.

بیشتر بخوانید : هورمون گاسترین

آزمایش تعیین حساسیت میکروبی

در اغلب موارد بیماری شیگلوز خفیف ، بدون درمان با آنتی بیوتیک بهبود می یابد.برای درمان موارد شدید بیماری می توان از آنتی بیوتیکهای زیر که بوسیله W.H.O پیشنهاد شده است.آمپی سیلین ، کوتریموکسازول ، نالیدیکسیک اسید یا تتراسایکلین برای آزمایش تعیین حساسیت میکروبی و جستجوی سویه های مقاوم به چند آنتی بیوتیک که امروزه در اغلب کشورهای گرمسیری در حال افزایش است استفاده نمود.
برای درمان سویه های مقاوم ، فلوئوروکینولونها (نورفلوکساسین ، سیپروفلوکساسین ، افلوکساسین) موثر می باشند.
آزمایش کشت مدفوع برای شناسایی باکتریهای سالمونلا و شیگلا در آزمایشگاه دکتر شریفی اصفهان بصورت روزانه انجام می شود
سالمونلاها گروه بزرگی از باسیل های گرم منفی دارای ویژگیهای عمومی خانواده انتروباکتریاسه می باشند که بطور گسترده ای در محیط انتشار داشته و به عنوان پاتوژنهای روده ای عامل طیف وسیعی از بیماریهای در انسان و حیوانات می باشند.چون اولین بار سالمون (Salmon) میکروب شناس آمریکایی در سال 1885 باکتری سالمونلا کلراسوئیس (S.Cholerae suis) را از مدفوع خوک جدا نمود ، لذا کلمه سالمونلا جهت نامگذاری این جنس برگزیده شد.
سالمونلاها عامل تب روده ای ، گاستروانتریت ، باکتریمی و سپتی سمی و… در انسان می باشند که اغلب از طریق تماس مستقیم و یا مصرف غذا و آب آلوده به مدفوع انسان یا حیوان و همچنین توسط ناقلین بدون علامت (کریرها) منتقل می شوند.گاستروانتریت معمولاً در اثر گونه های سالمونلای غیر تیفی ایجاد می شود.علائم بیماری معمولاً 36-8 ساعت پس از مصرف غذای آلوده شروع و در اغلب موارد با تب خفیف ، تهوع و استفراغ ، اسهال و کرامپ های شکمی همراه است.
در 15-3% موارد سالمونلوز ، سالمونلاهای غیر تیفی از مواضع غیر روده ای مانند ادرار ، زخم ، خلط ، CSF و مغز استخوان و …. جدا شده اند که بویژه در بیماران دچار نقص سیستم ایمنی مانند نوزادان نارس ، افراد مبتلا به لوسمی ، سرطان ، ایدز و آنمی داسی شکل دارای اهمیت می باشد.

اپیدمیولوژی :

هر چند شیوع روده ای در کشورهای پیشرفته کاهش یافته است ، اما موارد تک گیر آن همچنان مشاهده می شود.سالیانه حدود 400 مورد تب تیفوئید و 50000 مورد سالمونلوزیس غیر تیفی در کشور امریکا گزارش می شود که حدود نیمی از موارد اپیدمی سالمونلا ، ناشی از مصرف گوشت مرغ و تخم مرغ آلوده و یا فراورده های حاوی تخم مرغ خام و نیم پز می باشد.سالمونلا تیفی موریوم (سرو گروب B) شایعترین سرو تایپ گزارش شده از CDC (Center of Disease Control) می باشد(20% موارد).هر چند در سالهای اخیر موارد گزارش شده از سالمونلا انتریتیدیس در آمریکا از 5% به 20% افزایش یافته است.
حصبه ( تیفوئید ) : عامل آن باسیل سالمونلا تیفی است .انسان تنها میزبان این بیماری است که از طریق آب آلوده منتقل می شود . این باسیل پس از ورود به بدن وارد سیستم لنفاوی می شود و وارد جریان خون می شود و ایجاد سپتی سمی می کند . سپس وارد کیسه ی صفرا ، کلیه و روده می شود . علایم این بیماری تب بالا رونده ، بی قراری ، سردرد و پس از ظهور دانه های قرمز روی بدن اسهال تشدید می شود . در صورتی که باعث سوراخ شدن جدار روده شود می تواند باعث مرگ شود .

بیشتر بخوانید : آزمایش SGPT

شبه حصبه ( پاراتیفوئید ) :

عامل بیماری باسیل سالمونلا پارا تیفی است که نوع A آن در انسان ایجاد بیماری می کند . به جز آب از طریق شیر و لبنیات و تخم مرغ هم منتقل می شود
بیماری ناشی از سالمونلا دارای سه حالت اصلی شامل تب روده ای(تیفوئید)، باکتریمی و آنتروکولیت می باشد و هر یک می تواند بـاعث بروز عوارض متعددی از قبیل به تب، سردرد، کندی ضربان قلب، استفراق، اسهال، ازدیاد حجم کبد و طحال، تورم کیسه صفرا، زخم و ضایعات مفصلی گردد.

بیسموت سولفات آگار

بیسموت سولفات آگار یک محیط انتخابی برای گونه های سالمونلا است. اغلب ارگانیسم های فلور نرمال تخمیر کننده قند لاکتوز ، شیگلا و باکتریهای گرم مثبت بوسیله بریلیانت گرین موجود در محیط رشد آنها متوقف میشوند. بریلیانت گرین و بیسموت سولفات به محیط کشت اضافه میشوند، تا از رشد باکتریهای گرم مثبت و گرم منفی های روده ای جلوگیری کند. سالمونلا تیفی به طور شاخص در هنگام رشد در محیط کلنی های سیاه رنگ ایجاد میکند که اطراف آنها متالیک براق است که به دلیل تولید سولفید هیدروژن و احیا آن به سولفات و سولفید آهن سیاهرنگ است. در مقایسه سالمونلا گالیناروم، سالمونلا کلراسوئیس و سالمونلا پاراتیفی به صورت کلنی های سبز روشن مشاهده میشوند. این محیط ممکن است برای بعضی از سویه های سالمونلا ممانعت کننده باشد و بنابراین نبایستی به تنهایی برای این ارگانیسم به کار رود.

ائوزین متیلن بلو

محیط کشت EMB برای تمایز و جداسازی باسیلهای گرم منفی از یک جمعیت مخلوط باکتریها به کار میرود این محیط حاوی پروتئین، بافر، رنگها، آگار و 2 کربوهیدرات هستند. ائوزین Y و متیلن بلو خاصیت مهارکنندگی رشد برای اغلب گرم مثبت ها دارد در حالیکه فاقد یا خاصیت سمی بسیار اندکی بر رشد گرم منفی ها دارد. تمایز باسیلهای گرم منفی بر پایه تخمیر لاکتوز است. سوکروز بعنوان یک منبع کربوهیدرات جایگزین برای باسیلهای گرم منفی تخمیر کننده لاکتوز کاربرد دارد. بر روی محیط کشت EMB اشرشیا کلی کلنی هایی متالیک سبز فلزی براق ایجاد میکند.

هکتون انتریک آگار

هکتون انتریک (HE) بعنوان یک محیط انتخابی و افتراقی برای جداسازی مستقیم پاتوژنهای مدفوع یا بعد از غنی شدن نمونه در محیط انتخابی به کار میرود. این محیط حاوی پروتئین، نمکهای صفراوی، تیوسولفات سدیم، سیترات آمونیوم فریک، لاکتوز، سوکروز و نشانگر pH و تیمول بلو است. اختصاصیت محیط بر پایه حضور نمک های صفراوی است که از رشد باکتریهای گرم مثبت و تا حدودی از رشد تعدادی از سویه های ارگانیسم های گرم منفی فلور نرمال روده جلوگیری میکند. گرم منفی های پاتوژن و غیر پاتوژن بر اساس توانایی آنها در تخمیر لاکتوز و سوکروز و تولید سولفید هیدروژن از هم متمایز میشوند. اغلب غیر پاتوژنها حداقل یکی از کربوهیدراتها را تخمیر میکنند و ایجاد کلنی های نارنجی روشن تا رنگ صورتی روشن میکنند که بدلیل ترکیب رنگ زرد از برم تیمول بلو و رنگ قرمز از فوشین اسیدی است. ارگانیسمهایی مثل سالمونلا و شیگلا که قادر به تخمیر لاکتوز و سوکروز نیستند به صورت شاخص سبز یا سبز-آبی دیده میشوند. گونه های تولیدکننده سولفید هیدروژن از سدیم تیوسولفات تولید گاز سولفید هیدروژن میکنند که این گاز با سیترات آمونیوم فریک واکنش میدهد و یک رسوب سیاه بدست می آید که اطراف کلنی ها تجمع می یابد.
شیگلا، پروویدنسیا- کلنی های سبز
سالمونلا، پروتئوس- کلنی های آبی، سبز -آبی همراه یا بدون مراکز سیاه
اشرشیا کلی، کلبسیلا، انتروباکتر کلنی های با رنگ نارنجی روشن تا صورتی روشن در اطراف کلنی ها

مک کانکی آگار

مک کانکی یک محیط کشت انتخابی و افتراقی برای کشت باسیلهای گرم منفی هوازی یا اختیاری از انواع مختلفی از نمونه های بالینی است. MAC حاوی پروتئین، نمک های صفراوی، کلرید سدیم، لاکتوز، آگار و دو رنگ است. عملکرد انتخابی این محیط به دلیل حضور کریستال ویوله و نمکهای صفراوی است که برای اغلب باکتریهای گرم مثبت نقش مهارکنندگی دارند. باکتریهای گرم منفی به خوبی بر روی این محیط کشت رشد میکنند و با توانایی خود در تخمیر لاکتوز از هم متمایز میشوند. سویه های لاکتوز منفی به صورت کلنی های قرمز یا صورتی همراه با ناحیه ای از رسوب اسیدهای صفراوی مشخص میشوند. رنگ قرمز به دلیل تولید اسید از لاکتوز، جذب نوترال رد و متعاقب آن تغییر رنگ محیط است، هنگامیکه pH محیط به پایین تر از 8/6 برسد. سویه های لاکتوز منفی مثل سالمونلا و شیگلا بدون رنگ و شفاف هستند و به طور شاخص ظاهر محیط را تغییر نمیدهند. یرسینیا انتروکولیتیکا ممکن است به صورت کلنی های کوچک غیر تخمیر کننده لاکتوز بعد از انکوباسیون در دمای اتاق حاصل شوند.

مانیتول سالت آگار

مانیتول سالت آگار یک محیط کشت انتخابی و تفریقی برای جداسازی ارگانیسم های استافیلوکوکوس از نمونه های بالینی در گونه های مخلوط باکتریایی است.MSA حاوی عصاره گوشت، کلرید سدیم، مانیتول، آگار و معرف pH میباشد. خصوصیت انتخابی این محیط کشت به علت غلظت بالای کلرید سدیم (5/7%) است گونه های استافیلوکوکوس قادر به رشد بر روی این غلظت نمک هستند درحالیکه اغلب ارگانیسم های گرم منفی و سایر ارگانیسم های گرم مثبت قادر به رشد نیستند.
عمل افتراقی این محیط کشت مربوط به حضور قند مانیتول است. استافیلوکوکوس ارئوس یر روی محیط MSA رشد میکند و مانیتول را تخمیر و تولید کلنی های زرد با حاشیه زرد ایجاد میکند. اغلب ایزوله های کواگولاز منفی استافیلوکوکس و میکروکوکوس قادر به تخمیر مانیتول نیستندکه تولید کلنی های قرمز کوچک با حاشیه ارغوانی یا قرمز ایجاد میکنند. رنگ کلنی ها به دلیل واکنش فنل رد با pH محیط است که در pH برابر 4/8 قرمز و در pH برابر 8/6 زرد رنگ است. کلنی های زرد رنگ را میتوان برای برای تولید کواگولاز تست کرد. زرده تخم مرغ را میتوان به محیط کشت برای بررسی فعالیت لیپاز کلنی های استافیلوکوکوس ارئوس اضافه کرد. این آنزیم سبب رها شدن اسیدهای چرب غیرمحلول در اطراف کلنی های استافیلوکوکس ارئوس میشود و باعث ایجاد یک حاله کدر در محیط کشت میشود. گونه های استافیلوکوکوس ارئوس کواگولاز منفی قادر به تولید این آنزیم نیستند بنابراین در اطراف کلنی ها ناحیه کدر دیده نمیشود.

سالمونلا-شیگلا آگار

محیط کشت SS Agar یک محیط انتخابی برای گونه های سالمونلا و بعضی از گونه های شیگلا است. این محیط کشت حاوی پروتئین، نمک های صفراوی، نشانگر سولفید هیدروژن و منبع گوگرد،لاکتوز، دوتا رنگ و آگار است. خصوصیات انتخابی این محیط کشت بعلت حضور رنگ بریلیانت گرین است که خاصیت مهاری برای اغلب گونه های باکتریهای روده ای به غیر از سالمونلا دارد و همچنین نمک های صفراوی و سیترات سدیم که برای اغلب گونه های گرم مثبت خاصیت مهاری دارد. غلظت بالای نمک های صفراوی همچنین برای بعضی از باکتریهای فلور نرمال روده که تخمیر کننده لاکتوز هستند خاصیت مهاری دارد. تیوسولفات سدیم بوسیله بعضی از گونه های خاص باکتریهای روده ای به سولفیت و گاز سولفید هیدروژن احیا میشود. آنزیم مسئول این واکنش تیوسولفات ردوکتاز است. تولید گاز سولفید هیدروژن بوسیله یک رسوب سیاهرنگ غیر محلول سولفید فروس( آهن) مشخص میشود، که خود در نتیجه واکنش سولفید هیدروژن با یونهای فریک از سیترات فریک است. خاصیت انتخابی بالای SS Agar شانس جداسازی پاتوژن ها را از مدفوع در حجم بالا افزایش میدهد. لاکتوز تنها منبع کربن است که با تخمیر قند لاکتوز بوسیله تعداد معدودی از باکتریهای تخمیر کننده این قند که قادر به رشد هستند اسید تولید میشود که در حضور اندیکاتور نوترال رد رنگ محیط از زرد به قرمز تغییر می یابد. ارگانیسم های غیر تخمیر کننده لاکتوز به صورت کلنی های بیرنگ مات با یا بدون مرکز سیاهرنگ دیده میشوند. رشد گونه های سالمونلا ممانعت نمیشود و به صورت کلنی های بیرنگ با مرکز سیاهرنگ بعلت تولید سولفید هیدروژن دیده میشوند.

محیط کشت TRIPLE SUGAR IRON AGAR(TSI)

محیط کشت TSI بعنوان یک محیط کشت غربالگری برای شناسایی باسیلهای گرم منفی بر پایه توانایی آنها در تخمیر کربوهیدراتهایی مثل گلوکز، سوکروز و لاکتوز و تولید گاز سولفید هیدروژن است. محیط کشت TSI حاوی پروتئین، کلرید سدیم، لاکتوز، سوکروز، دکستروز ، منبع گوگرد ، نشانگر سولفید هیدروژن و نشانگر pH و آگار می باشد. در این محیط کشت غلظت قند لاکتوز و سوکروز 10 برابر قند گلوکز است. باکتریهایی که قند گلوکز را تخمیر میکنند انواع مختلفی از اسیدها را تولید میکنند که سبب تبدیل رنگ محیط از رنگ قرمز به رنگ زرد میشود. مقادیر بیشتر اسید در ته لوله تشکیل میشود( تخمیر) تا در ناحیه شیب دار( تنفس). ارگانیسم هایی که بر روی TSI رشد میکنند محصولات قلیایی را از دکربوکسیلاسیون اکسیداتیو پپتون بدست می آورند. این محصولات قلیایی قادر است مقدار میزان کم اسید تولید شده در بخش شیب دار را خنثی کند اما قادر به خنثی کردن مقادیر زیاد اسید در ته لوله نیست. بنابراین ظاهر (قلیایی) قرمز در قسمت شیبدار و (اسیدی) زرد در قسمت ته استوانه ای لوله بعد از 24 ساعت انکوباسیون نشان دهنده این است که ارگانیسم تخمیر کننده قند گلوکز است ولی قادر به تخمیر لاکتوز یا سوکروز نیست. باکتریهایی که علاوه بر گلوکز قادر به تخمیر لاکتوز یا سوکروز یا هر دو هستند تولید مقادیر زیادی اسید میکنند که اکسیداسیون دآمینه اسیدهای آمینه پروتئین ها که ممکن است در ناحیه شیبدار رخ دهد به اندازه کافی قادر به تولید محصولات قلیایی نیست که که باعث تغییر pH در این ناحیه شیبد ار شود، بنابراین این باکتریها تولید اسید در ناحیه شیبدار و ناحیه استوانه ای میکند. بر روی این محیط امکان شناسایی اینکه سوکروز و لاکتوز به تنهایی و یا با هم تخمیر میشوند وجود ندارد.
تولید گاز ( دی اکسید کربن و هیدروژن) بوسیله حضور شکستگی یا حبابهایی در محیط مشخص میشود. اینها زمانی تشکیل میشود که حبابهای هوا تجمع می یابند. سولفید هیدروژن بعلت واکنش احیا تیوسولفات تولید میشود. سولفید هیدروژن یک گاز بی رنگ است و در حضور یک معرف شناسایی میشود که در این مورد سولفات آمونیوم فریک است. سولفید هیدروژن با یون فریک از سولفات آمونیوم فریک ترکیب میشود و تولید رسوب سیاهرنگ غیر محلول سولفید فروس میکند. احیا تیوسولفید در محیط اسیدی انجام میشود و سیاه شدن معمولا در ته لوله انجام میشود. اگرچه سیاه شدن معمولا رنگ ته لوله را مبهم میکند فرض بر این است که ارگانیسم یک تخمیر کننده گلوکز است زیرا سبب ایجاد شرایط اسیدی میشود. نتایج داری فرمول نویسی است.

محیط کشت سیمون سیترات آگار

این محیط کشت برای تفریق باکتریهای گرم مثبت بر پایه توانایی آنها برای استفاده از سیترات بعنوان تنها منبع کربن است.
ارگانیسم هایی که از سیترات بعنوان تنها منبع کربن استفاده میکنند سیترات را به اگزالواستات و استات بواسطه آنزیم سیتریتاز میشکنند. آنزیم دیگری به نام اگزالواستات دکربوکسیلاز است که اگزالواستات را به پیروات و دی اکسیدکربن تبدیل میکند. دی اکسیدکربن با سدیم و آب ترکیب و ایجاد کربنات سدیم و ترکیبات قلیایی میکند و در نتیجه pHمحیط افزایش می یابد و اندیکاتور محیط به نام برم تیمول بلو رنگ محیط را از سبز به آبی تبدیل میکند. حضور رنگ سبز نشان دهنده واکنش مثبت برای مصرف سیترات است.

محیط کشت زیلوز لیزین داکسی کولات آگار (XYLOSE LYSINE DEOXYCHOLATE AGAR)

محیط کشت XYLOSE LYSINE DEOXYCHOLATE AGAR(XLD) یک محیط کشت افتراقی و تا حدودی برای جداسازی سالمونلا و شیگلا از نمونه های مدفوعی انتخابی است.
این محیط کشت از عصاره مخمر، لیزین، لاکتوز، سوکروز، کلرید سدیم، فنل رد) نشانگر pH )، داکسی کولات تیوسولفات سدیم( منبع گوگرد)، سیترات آمونیوم فریک( نشانگر سولفید هیدروژن) و آگار است. این محیط همانند سایر محیط های اختصاصی انتریک ها شامل پروتئین های پیچیده نیست. انتخابی بودن این محیط برای پاتوژنهای بعلت حضور سدیم داکسی کولات 25/0% است که از رشد اغلب گرم مثبت ها و تا حدی فلور نرمال روده جلوگیری میکند. ممکن است شیگلا دیسانتری و شیگلا فلکسنری تا حدی از رشد آنها ممانعت شود. عمل افتراقی محیط کشت XLD Agar به دلیل تخمیر زیلوز، لاکتوز و سوکروز و دکربوکسیلاسیون لیزین و تولید سولفید هیدروژن است. اغلب ارگانیسم های فلور نرمال سبب تخمیر قند زیلوز،لاکتوز، سوکروز یا هر سه قند میشوند و در نتیجه کلنی های زرد دیده میشود. گونه های شیگلا که قادر به تخمیر قند نیستند و بنابراین کلنی های قرمز یا شفاف ایجاد میکنند اگرچه گونه هایی از سالمونلا که قادر به تخمیر لاکتوز یا سوکروز نیستند و در طی انکوباسیون کلنی های زرد ایجاد میکنند. گونه های سالمونلا همچنین باعث دکربوکسیلاسیون لیزین میشوند و سبب رها شدن آمونیوم میشوندکه این واکنش سبب تغییر pH به حالت قلیایی و تغییر رنگ محیط از زرد به قرمز میشود. اگرچه فلورای نرمال روده ممکن است دکربوکسیلاز لیزین آنها مثبت باشد اما تخمیر لاکتوز و سوکروز بوسیله این ارگانیسم ها منجر به تولید بیش از حد اسید و عدم بازگشت به حالت قلیایی میشود. سولفید هیدروژن برای تمایز گونه های سالمونلا که قادر به تولید این گاز هستند از گونه های شیگلا میشود که این عمل را انجام نمیدهند. سیترات آمونیوم فریک با سولفید هیدروژن واکنش میدهد و باعث ایجاد رسوب سولفید فریک غیر محلول میشود. باکتریهای غیر پاتوژن تولید مقدار کافی اسید از تخمیر کربوهیدراتها میکنند که از سیاه شدن کلنی ها قبل از 24 ساعت انکوباسیون جلوگیری میکند. اگرچه بعد از این مدت عمل افتراقی محیط تغییر می یابد و برای تشخیص باکتریهای پاتوژن روده ای از غیر پاتوژنها غیر قابل اعتماد است.
درمان موارد شدید بیماری می توان از آنتی بیوتیکهای زیر که بوسیله W.H.O پیشنهاد شده است.

بیشتر بخوانید : آزمایش خون در منزل و محل کار

آزمایش کشت مدفوع برای شناسایی باکتریهای سالمونلا و شیگلا در آزمایشگاه دکتر شریفی اصفهان بصورت روزانه انجام می شود.